Τα «φέσια» του Δημοσίου καταπνίγουν την αγορά

«Χρωστάει σε όποιον μιλάει ελληνικά»... Η έκφραση ταιριάζει γάντι στην περίπτωση του Ελληνικού Δημοσίου.
Πριν από πέντε χρόνια, οι δουλειές με τις διάφορες υπηρεσίες του ή τους οργανισμούς του ήταν ένα αποκούμπι για τον ιδιωτικό τομέα, καθώς η εξόφληση ήταν σίγουρη. Σήμερα ισχύει το αντίθετο. Η ανάληψη ενός έργου ή μιας προμήθειας από το Δημόσιο μπορεί να αποδειχτεί μεγάλη περιπέτεια και να καταλήξει ακόμη και σε λουκέτο!
Μπορεί το έλλειμμα του προϋπολογισμού να μειώθηκε εντυπωσιακά στο πρώτο τρίμηνο του 2010, αλλά πρόκειται για «επιτυχία» που κρύβει τη στάση πληρωμών του Δημοσίου προς τους προμηθευτές του και όχι μόνο. Τα ανακοινωθέντα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους δείχνουν ότι οι επιστροφές φόρων ήταν μειωμένες κατά 24,5% την περίοδο Ιανουαρίου - Μαρτίου 2010 σε σύγκριση με το πρώτο τρίμηνο του 2009. Ο λόγος είναι ότιο το υπουργείο Οικονομικών έχει παγώσει τις επιστροφές ΦΠΑ προς επιχειρήσεις. Μάλιστα, θύμα της στάσης πληρωμών που έχει κηρύξει το Δημόσιο είναι και η κινεζική Cosco (της οφείλονται 6 εκατ. ευρώ από επιστροφή ΦΠΑ), ζήτημα που έθεσε στην κυβέρνηση ο πρόεδρος της εταιρίας, Γουέι Τζιαφού, κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Ελλάδα.
Οι συνολικές οφειλές του Ελληνικού Δημοσίου εκτιμώνται στο αστρονομικό ποσό των 12 δισ. ευρώ (σχεδόν το μισό ποσό αφορά χρέη των νοσοκομείων). Πρόκειται για υποχρεώσεις προς προμηθευτές, αποπληρωμή δημόσιων έργων, επιστροφή ΦΠΑ, εξόφληση επενδύσεων που εντάχτηκαν στον αναπτυξιακό νόμο και επιχορηγήσεις για την κάλυψη κόστους εργασίας. Μεταξύ των «θυμάτων» της στάσης πληρωμών του Δημοσίου είναι και το περσινό πρόγραμμα για την αντικατάσταση κλιματιστικών αλλά και η παροχή φορητών υπολογιστών σε μαθητές της Α΄ Γυμνασίου. Τα κλιματιστικά και οι υπολογιστές παραδόθηκαν, αλλά οι αλυσίδες και τα καταστήματα ηλεκτρικών ειδών δεν έχουν ακόμη εξοφληθεί. Μεγαλύτερο είναι το πρόβλημα με τους υπολογιστές, καθώς η δαπάνη ήταν 100% επιλέξιμη. Η οφειλή για τη δράση «Αλλάζω Κλιματιστικό» είναι 46,9 εκατ. και για τους 126.000 υπολογιστές ανέρχεται σε 68 εκατ. ευρώ. Συνολικά, δηλαδή, ανέρχεται στα 114 εκατ. ευρώ... σε μια εποχή που η αγορά ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών μετρά σημαντικές απώλειες τζίρου και κερδών.
Στην Ελλάδα, για να πληρωθεί κάποιος ιδιώτης από το Δημόσιο, απαιτούνται περισσότερες από 120 ημέρες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, οι καθυστερήσεις φτάνουν και τις 330 μέρες. Ειδικότερα, για τις φαρμακευτικές εταιρίες, ο μέσος χρόνος καθυστέρησης στην εξόφληση των οφειλών φτάνει τις 820 ημέρες. Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, οι πληρωμές χρεών του Δημοσίου προς ιδιώτες γίνονται κατά μέσο όρο εντός των πρώτων 60 ημερών.
Σύμφωνα με στοιχεία έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η εντός χρονοδιαγράμματος αποπληρωμή των υποχρεώσεων του Δημοσίου (δηλαδή μέσα σε 30 ημέρες από την έκδοση του τιμολογίου) θα οδηγούσε στη διοχέτευση «ζεστού χρήματος» στην αγορά, που θα ξεπερνούσε πιθανότατα τα 7 δισ. ευρώ.

Οι παρενέργειες
Τα «φέσια» προκαλούν πολλές παρενέργειες στην αγορά, ενώ στρεβλώνουν και το χώρο των προμηθειών προς τα δημόσια νοσοκομεία. Σε γνωστή βιομηχανία της Βόρειας Ελλάδας, που έκλεισε πρόσφατα μια από τις μονάδες της, οφείλονται 2,5 εκατ. ευρώ. Μεγάλη τεχνική εταιρία της Θεσσαλονίκης κατέρρευσε από την έλλειψη ρευστότητας που προκάλεσε η καθυστέρηση στην αποπληρωμή ολυμπιακού έργου, ενώ είναι «κοινό μυστικό» ότι πολλές εταιρίες ιατρικού υλικού υποκύπτουν στον πειρασμό να φουσκώνουν τις τιμές με τις οποίες πωλούν τα προϊόντά τους στα νοσοκομεία, καθώς γνωρίζουν ότι θα πληρωθούν έπειτα από τέσσερα ή και πέντε χρόνια. Η τακτική αυτή δεν είναι άγνωστη στο υπουργείο Οικονομικών. Μάλιστα, ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Οικονομικών, Ηλίας Πλασκοβίτης, σε συναντήσεις του με εκπροσώπους προμηθευτών νοσοκομείων, ζήτησε γενναίες εκπτώσεις προκειμένου να προχωρήσει στην εξόφληση των χρεών ύψους 5 δισ. ευρώ, που αφορούν την περίοδο Ιουλίου 2007 - Σεπτεμβρίου 2009. Πρακτικά, οι υψηλές δημόσιες δαπάνες στην υγεία τροφοδοτούνται και από την ασυνέπεια του κράτους.

Καταγραφή
Ο Σύνδεσμος Ανωνύμων Εταιριών και ΕΠΕ εγκαινίασε από τις αρχές Απριλίου τη συστηματική καταγραφή των χρεών του Δημοσίου προς τις επιχειρήσεις, με στόχο να πιέσει την κυβέρνηση να προχωρήσει τουλάχιστον στο διακανονισμό των οφειλών ή στο συμψηφισμό, με την τελευταία επιλογή να συζητείται ήδη στους διαδρόμους της Βουλής.
Εως τις 25 Μαΐου επιβεβαιώθηκαν χρέη 261,527 εκατ. ευρώ, ενώ η καταγραφή συνεχίζεται. Από αυτά τα 216,437 εκατ. ευρώ (ποσοστό 83%) οφείλονται από την κεντρική κυβέρνηση, τα 26,328 εκατ. ευρώ από την τοπική αυτοδιοίκηση, τα 12,766 εκατ. ευρώ από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα και οργανισμούς και 5,995 εκατ. ευρώ από άλλους φορείς του Δημοσίου. Η έρευνα του εν λόγω συνδέσμου δίνει χαρακτηριστική εικόνα της κατάστασης που επικρατεί στην αγορά.
Από το χρέος της κεντρικής κυβέρνησης 145,612 εκατ. ευρώ αφορούν υποχρεώσεις των νοσοκομείων, 35,439 εκατ. ευρώ του υπουργείου Οικονομικών, 18,3 εκατ. ευρώ του υπουργείου Υγείας, 5,314 εκατ. ευρώ της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού, 5,175 εκατ. ευρώ του ΥΠΕΧΩΔΕ, 4,713 εκατ. ευρώ του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, 1,8 εκατ. ευρώ του υπουργείου Ανάπτυξης και 83.589,89 ευρώ της Γενικής Γραμματείας Ισότητας.

Οι ΔΕΚΟ
Σε ό,τι αφορά τις οφειλές του ευρύτερου δημόσιου τομέα και οργανισμών, ο ΟΣΕ οφείλει 5,341 εκατ. ευρώ, ο ΟΓΑ 3,471 εκατ. ευρώ, ο Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων 2,188 εκατ. ευρώ, ο ΟΑΕΔ 1,047 εκατ. ευρώ, ο ΟΠΕΠ 409.998,20 ευρώ, ο ΟΠΑΔ 297.142,38 ευρώ και η ΟΠΕ ΑΕ 10.801 ευρώ.
«Η έρευνά μας συνεχίζεται και κάθε ημέρα τα ποσά αυξάνονται. Ομαδοποιήσαμε τις οφειλές με τέτοιον τρόπο ώστε να μπορέσουμε στη συνέχεια να διαπραγματευτούμε την εξόφληση των χρεών με συγκεκριμένα στοιχεία», εξηγεί στον «ΑτΚ» η νομική σύμβουλος του Συνδέσμου Ανωνύμων Εταιριών και ΕΠΕ, Ιωάννα Αναστασοπούλου.

Προς συμψηφισμό
Το σενάριο του συμψηφισμού των χρεών του Δημοσίου προς επιχειρήσεις με οφειλές ή υποχρεώσεις των τελευταίων προς την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία προβάλλει ως η μόνη ρεαλιστική λύση για να λυθεί το πρόβλημα των συσσωρευμένων υποχρεώσεων του κράτους και φορέων του προς τον ιδιωτικό τομέα.
Η λύση του συμψηφισμού υποχρεώσεων δεν αφορά το σύνολο των περιπτώσεων, ενώ στα νοσοκομεία δοκιμάζεται το μοντέλο της τιτλοποίησης, με το Ελληνικό Δημόσιο να αναλαμβάνει την εγγύηση δανείων που θα λάβουν τα νοσοκομεία από το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο για να εξοφλήσουν μέρος των χρεών προς τους προμηθευτές τους.

Σύνδεσμος Α.Ε. και Ε.Π.Ε.